TÌM NHÂN QUYỀN NƠI “THIÊN ĐƯỜNG NHÂN QUYỀN”

Nước Mỹ vẫn luôn vỗ ngực tự hào với thế giới về các giá trị “nhân quyền” của mình và luôn tự nhận đất nước của họ là thiên đường. Vậy nhưng những gì trên thực tế diễn ra ở nước Mỹ lại luôn khiến người ta phải đặt câu hỏi về nhân quyền thật sự ở nước Mỹ.

Vào ngày 4/7/2016 vừa qua, nước Mỹ đã kỷ niệm tròn 240 năm ngày thông qua Tuyên ngôn Độc lập (4-7-1776/4-7-2016). 240 năm trước, Tổng thống Mỹ Thomas Jefferson đề cập tới trong bản tuyên ngôn: “Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc”. Tưởng chừng sau những lời tuyên bố ấy, mọi người sống trên nước Mỹ sẽ không phân biệt màu da, sắc tộc mà cùng chung sống và được hưởng những quyền cơ bản của con người. Nhưng hỡi ôi mãi đến năm 1870, những người đàn ông da màu mới có quyền đi bỏ phiếu. Với phụ nữ, sự thừa nhận về sự bình đẳng chính trị còn muộn hơn nữa. Đó là năm 1923. Như vậy, đàn ông da đen có quyền được đi bầu sau 95 năm và phải mất thêm 50 năm sau nữa, phụ nữ Mỹ mới được đi bỏ phiếu. Dẫu vậy cũng chẳng phải tất cả người Mỹ đều được bỏ phiếu, mà chỉ có những đại cử tri mới có thể thực hiện quyền đó trong các cuộc bầu cử. Thực sự cái giá trị gọi là “nhân quyền” của Mỹ có lẽ chỉ dành cho giới tư bản vốn chỉ chiếm phần trăm rất nhỏ trong dân số Mỹ.

Biểu tình của người da màu tại Mỹ. Nguồn: Internet

Kỳ thực, sự thật về nhân quyền ở Mỹ là như thế nào? Khi tưởng như chế độ apacthai đã sụp đổ từ thập niên 90  của thế kỉ trước và không còn mầm mống nào của chế độ phân biệt chủng tộc trên thế giới nữa, song sự thật là nạn phân biệt chủng tộc vẫn luôn ám ảnh nước Mỹ. Thậm chí ngay cả Tổng thống Mỹ Barack Obama - ông chủ Nhà Trắng - một người da màu, cũng không ngoại lệ. Tổng thống Obama tiết lộ, trước đây khi ông đi ăn tại một nhà hàng đã bị hiểu nhầm là... nhân viên đỗ xe hay mỗi khi bắt taxi ông thường gặp rắc rối vì màu da của mình. Một lần khác, khi tham gia sự kiện, ông Obama cũng bị lầm tưởng là bồi bàn. Khách dự tiệc thậm chí đã sai ông mang cà phê cho họ. Giống như chồng mình, đệ nhất phu nhân Mỹ cũng là nạn nhân của sự phân biệt chủng tộc khi cho biết: “Có lần tôi đi mua sắm. Khi ấy chúng tôi đã vào Nhà Trắng, nhưng có một khách nữ không nhận ra đã tưởng lầm tôi là nhân viên bán hàng và sai lấy đồ cho họ xem”. Ngay cả người quyền lực nhất nước Mỹ còn bị đối xử như vậy vì màu da của mình, thì có lẽ cũng chẳng có gì ngạc nhiên khi người da màu chưa bao giờ được đối xử một cách công bằng ở Mỹ. Các con số này theo một phóng sự từng được VTV trích dẫn càng chứng minh rõ hơn điều đó: 

- Người Mỹ gốc Phi chiếm tới 40% số tù nhân, dù đối tượng này chỉ chiếm 13% dân số Mỹ.

- Với cùng một tội trạng, người da màu chịu án tù nhiều hơn 19,5 năm so với người da trắng.

- 1/15 trẻ em người Mỹ gốc Phi có cha mẹ từng ở tù, trong khi tỷ lệ này ở trẻ em da trắng là 1/111.

- Tài sản trung bình của một hộ gia đình da trắng là 265.000 USD, trong khi con số đó của người da màu chỉ là 28.500 USD. Chênh lệnh thu nhập đã tăng gần gấp 3 lần trong 25 năm qua.

- Trong quá trình nộp đơn xin việc, 17% người da trắng từng có tiền án tiền sự sẽ nhận được cuộc gọi phỏng vấn. Con số này đối với người da màu chỉ là 5%.

Khi Obama trở thành Tổng thống da màu đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ, ông đã có những điều chỉnh chính sách nhằm hạn chế nạn phân biệt chủng tộc, chẳng hạn như việc tăng số người da màu vào lực lượng cảnh sát và thực thi pháp luật để tạo sự tương ứng tốt hơn với cơ cấu dân số mỗi địa phương. Thế nhưng vấn đề chủng tộc vẫn chưa thể được giải quyết một cách triệt để. Trong suốt hai nhiệm kỳ của Obama, nước Mỹ liên tiếp chao đảo vì các vụ cảnh sát da trắng sát hại người da đen không có một tấc sắt trong tay dẫn đến các cuộc biểu tình, bạo loạn trên khắp cả nước. Mới đây nhất, nguyên nhân sâu xa của vụ bắn tỉa cảnh sát Mỹ ở Dallas cũng xuất phất từ việc cảnh sát Mỹ sát hại 2 người da đen trước đó. Rõ ràng rằng, bóng ma phân biệt chủng tộc không biết tới khi nào mới thôi ám ảnh nước Mỹ, và “nhân quyền” thực sự cho người Mỹ là người da đen vẫn là câu hỏi cho chính quyền Mỹ.

TH

Share on Google Plus